TURİZMİ TEŞVİK KANUNU KAPSAMINDA BULUNAN İŞLETMELERİN UCUZ SU KULLANIM HAKKINA İLİŞKİN DAVALAR

 TURİZMİ TEŞVİK KANUNU KAPSAMINDA BULUNAN İŞLETMELERİN UCUZ SU KULLANIM HAKKINA İLİŞKİN DAVALAR

I. GİRİŞ: 

Ülkemizde 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu ile "Turizm Belgeli" işletmelere bazı ayrıcalıklar ve kolaylıklar sağlanmıştır. Bu ayrıcalık ve kolaylıkların bir kısmı bu belgeye sahip işletmelerin bulunduğu belediyeler tarafından sağlanmak zorundadır. Ancak bazı belediyeler 2634 sayılı kanunun sağladığı bu ayrıcalık ve kolaylıkları başka bazı kanunları gerekçe göstererek yerine getirmemektedir. Bu makalemizde 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu kapsamında "Turizm Belgeli" işletmelere sağlanan ucuz su kullanım ayrıcalığının 4736 sayılı Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Ürettikleri Mal ve Hizmet Tarifeleri ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun hükümlerine göre belediyeler tarafından engellenmesinin hukuki incelemesini yapacağız. 

II. 2634 SAYILI TURİZMİ TEŞVİK KANUNUNUN SAĞLADIĞI AYRICALIK: 

2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu m. 16'ya göre; "Turizm belgeli yatırım ve işletmeler elektrik, gaz ve su ücretlerini o bölgedeki sanayi ve meskenlere uygulanan tarifelerden en düşüğü üzerinden öderler." Yasanın bu hükmünden faydalanabilmek için işletmenin "Turizm Belgeli" olması ön koşuldur. Yasanın getirdiği ayrıcalık ise bu belgeye sahip işletmelerin elektrik, gaz ve su ücretlerini o bölgedeki sanayi ve meskenlere uygulanan tarifelerden en düşüğü üzerinden ödeyecek olmalarıdır. Bu ayrıcalık işletmenin harcamalarının azalmasını sağlayacağından işletmenin bulunduğu yerdeki turizm faaliyetinin maliyetler nedeniyle sekteye uğramasını engellemeyi amaçlamaktadır. 

III. BELEDİYELERİN 2634 SAYILI TURİZMİ TEŞVİK KANUNUNU UYGULAMAMA NEDENİ: 

Bazı belediyeler 4736 sayılı Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Ürettikleri Mal ve Hizmet Tarifeleri ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun m. 1/I hükmünü gerekçe göstererek 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanununu uygulamamakta ve bu işletmelere daha yüksek tarifeden su faturası düzenlemektedirler. Bu kanun; "Genel bütçeye dahil daireler ile katma bütçeli idareler, bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar, kanunla kurulan fonlar, kefalet sandıkları, sosyal güvenlik kuruluşları, genel ve katma bütçelerin transfer tertiplerinden yardım alan kuruluşlar, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı ortaklıkları ile müesseseleri, il özel idareleri ve belediyeler ile bunların kurdukları birlik, müessese ve işletmeler, özel bütçeli kuruluşlar, (...) özelleştirme işlemleri tamamlanıncaya kadar, 24.11.1994 tarihli ve 4046 sayılı Kanuna tâbi kuruluşlar ve özel hukuk hükümlerine tâbi, kamunun çoğunluk hissesine sahip olduğu kuruluşlar, kamu banka ve kuruluşları ile bunlara bağlı iş yerleri ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca üretilen mal ve hizmet bedellerinde işletmecilik gereği yapılması gereken ticarî indirimler hariç herhangi bir kişi veya kuruma ücretsiz veya indirimli tarife uygulanmaz." hükmünü düzenlemektedir.

IV. 2634 ve 4736 SAYILI KANUNLARIN KARŞILAŞTIRILMASI VE HUKUKİ NİTELİĞİ: 

2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu 4736 sayılı Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Ürettikleri Mal ve Hizmet Tarifeleri ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanundan önce çıkartılmış olup hem "önceki kanun" hem de turizm belgeli yatırım ve işletmeler hakkında düzenlemeler içermesi nedeniyle "özel kanun" niteliğindedir. 

4736 sayılı Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Ürettikleri Mal ve Hizmet Tarifeleri ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ise "sonraki kanun" olma özelliğine sahip olmasına karşın turizm belgeli yatırım ve işletmeler hakkında düzenleme içermemektedir. Bu kanunda ücretsiz ya da indirimli tarife uygulanmayacak olanlar "24.11.1994 tarihli ve 4046 sayılı Kanuna tâbi kuruluşlar ve özel hukuk hükümlerine tâbi, kamunun çoğunluk hissesine sahip olduğu kuruluşlar, kamu banka ve kuruluşları ile bunlara bağlı iş yerleri" olarak sayılmıştır. Bunların içinde turizm belgeli yatırım ve işletmeler olmadığı gibi başka özel kuruluşlarda bulunmamaktadır. Yasal düzenleme tamamen özelleştirme kapsamına alınan kuruluşlar için yapılmıştır. Dolayısıyla belediyelerin  4736 sayılı Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Ürettikleri Mal ve Hizmet Tarifeleri ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun m. 1/I hükmüne dayanarak 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu m. 16 hükmünü uygulamaması açıkça taraflar arasındaki abonelik sözleşmesine ve hukuka aykırıdır. 

2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu m. 16'ya göre "Turizm Belgeli" işletmeler bulundukları yerde eğer bu kanun kapsamında elektrik, gaz ve su ücretlerini o bölgedeki sanayi ve meskenlere uygulanan tarifelerden en düşüğü üzerinden ödemiyorlarsa hem su hizmetini veren belediyeye karşı hem de elektrik ve gaz hizmetini veren diğer kurumlara karşı dava açmakta hukuki yararı bulunmaktadır. 

V. AÇILACAK DAVADA TALEP KONUSU: 

Davayı açacak işletme dava tarihine kadar kendisine uygulanan tarife ile 2634 sayılı yasa kapsamında kendisine uygulanması gereken tarife arasındaki farkı talep edecektir. Bu farkın hesaplanması dava açmadan önce işletme açısından mümkün değilse dava belirsiz alacak davası olarak açılabilecektir. 

VI. DAVA ZAMANAŞIMI SÜRESİ: 

2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanununda bu kanundan doğacak uyuşmazlıklar için belirlenmiş bir zamanaşımı süresi bulunmamaktadır. Bu nedenle 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu genel hükümlerine göre zamanaşımı süresi belirlenceektir. 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu kapsamında "Turizm Belgeli" işletmeler ile belediye, elektrik ya da gaz hizmeti sunan kurum arasında  abonelik sözleşmesi bulunduğundan zamanaşımı süresi sözleşmesel zamanaşımı süresi olup 6098 sayılı TBK m. 146'daki on yıllık zamanaşımına bağlıdır. Buna göre işletme geriye dönük olarak on yıllık fazla ödenen su paralarının iadesini talep edebilecektir.