ZARAR GÖRENLERİN ÇOKLUĞU HALİNDE SİGORTA ŞİRKETLERİNİN KAZA BAŞINA MADDİ TAZMİNAT SORUMLULUĞU

ZARAR GÖRENLERİN ÇOKLUĞU HALİNDE

SİGORTA ŞİRKETLERİNİN

KAZA BAŞINA MADDİ TAZMİNAT SORUMLULUĞU

I. GİRİŞ:

Ülkemizde en çok meydana gelen olaylardan biri trafik kazalarıdır. Her yıl binlerce kaza meydana gelmekte ve bu kazalar nedeniyle de yine birlerce dava açılmaktadır. Bu makalemizde aynı kazada birden fazla zarar gören araç bulunması durumunda sigorta şirketinin bu zararlara karşı olan sorumluluğunun üst sınırını ele aldık.

II. ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTASI:

Hukukumuzda zorunlu mali sorumluluk sigortası 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 91 ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir. Bu maddelerde sigortanın kapsamı, kapsam dışında kalan konular, en az sigorta tutarı, tazminatın azaltılmasının veya kaldırılması sonucunu doğuran durumlar, sağlık hizmet bedellerinin ödenmesi ve zarar görenlerin çokluğu durumunda yapılacak işlemler düzenlenmiştir. Makalemizin konusunu da zarar görenlerin çokluğu durumunda yapılacak işlemler oluşturmaktadır.

III. ZARAR GÖRENLERİN ÇOKLUĞU DURUMUNDA SİGORTA ŞİRKETİNİN SORUMLULUĞU:

Zarar görenlerin çokluğu durumunda sigorta şirketinin sorumluluğu 2918 sayılı KTK’nun 96’ıncı maddesine göre belirlenecektir. Bu maddeye göre;

“Zarar görenlerin tazminat alacakları, sigorta sözleşmesinde öngörülen sigorta tutarından fazla ise zarar görenlerden her birinin sigortacıya karşı yöneltebileceği tazminat talebi, sigorta tutarının tazminat alacakları toplamına olan oranına göre indirime tabi tutulur.”

2918 Sayılı KTK'nun 96’ıncı maddesi sigortacıyı sigorta poliçesindeki miktarla sorumlu tutmuştur. Bu maddeye göre zarar görenlerin birden fazla olması ve tazminat alacakları toplamının, sigorta sözleşmesinde öngörülen sigorta tutarından fazla olması halinde sigorta tutarının, tazminat alacakları toplamına olan oranına göre indirime tabi tutularak sigorta şirketinden tahsil edilecek tazminat alacağının belirlenmesi gerekir. Başka bir ifade ile sigorta şirketi zarar görenlere ödemeleri garameten paylaştırma yaparak gerçekleştirecektir. Nitekim Yargıtay 17. Hukuk Dairesi 2014/711 Esas; 2014/2182 Karar ve 20.02.2014 tarihli kararında da bu durumu tespit etmiştir. (Kararın tam metni aşağıdadır.)

Bu karara göre;

“Bir trafik kazasında davaya konu kazada birden fazla aracın hasar gördüğünün anlaşılmasına göre davalı sigorta şirketinin poliçe kapsamında zarar görenlere karşı tazmin etmesi gereken sorumluluğu belirlenirken kazadan dolayı tüm zarar görenlere karşı yapabileceği toplam ödeme tutarının ancak poliçede belirtilen kaza başına maddi sorumluluk teminatı ile sınırlı bulunduğunun göz önüne alınması gerekir.”

Yargıtay bu kararı ile sigorta şirketinin birden fazla kişiye karşı sorumluluğunun doğması durumunda sorumlu olduğu miktarın poliçede yazılı olan miktarla sınırlı olacağını tespit etmiştir. Bu durumda mahkemenin yapacağı işlem sigorta şirketinin ödemeleri garameten doğru yapıp yapmadığını araştırmaktır. Eğer sigorta şirketi poliçe miktarı ile sınırlı olan ödemeleri her bir zarar görene orantısal olarak yani garameten paylaştırmışsa davacının kendi payına düşenden daha fazlasını sigorta şirketinden talep etmeye hakkı olmayacaktır. Zarar görenler isterlerse zarar veren kişiye dava açmakta serbesttirler.

IV. İLGİLİ YARGITAY KARARI METNİ:

T.C.

YARGITAY
17. Hukuk Dairesi

ESAS NO : 2014/711

KARAR NO : 2014/2182
TARİH : 20.02.2014

Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda; kararda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabul kısmen reddine dair verilen hükmün süresi içinde davalılar Hasan Hüseyin Ayyıldız ve Yapı Kredi Sigorta A.Ş vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği düşünüldü:

KARAR:

Davacı vekili, davalılara ait araçların karıştığı zincirleme trafik kazasında müvekkiline ait aracın hasarlandığını, araç için çekici ücreti ödendiğini, müvekkilinin, evinden işyerine gidip gelmesi için ulaşım gideri sarf ettiğini, araçtaki zararın tespit edilmesi için masraf yapıldığını belirterek şimdilik 4.750,00 TL hasar, 141,60 TL çekici gideri, 138,20 TL tespit gideri ve 20 gün için 28 TL ulaşım gideri toplamı 5.057,80 TL'nin kaza tarihinden işleyecek yasal faizi ile davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsilini talep etmiş; 30.09.2005 tarihli oturumda davalı Adnan Aydın Dinç hakkındaki davayı takip etmediğini beyan etmiştir.

Davalı Yapı ve Kredi Sigorta A.Ş vekili, davalı Hasan Hüseyin Ayyıldız'ın sürücüsü olduğu, diğer davalı Babayiğit Ltd. Şti.'ne ait aracın müvekkili nezdinde trafik sigorta poliçesi bulunduğunu, kaza başına 8.000,00 TL, araç başına 4.000,00 TL limitinin olduğunu, somut olayda kazaya birden fazla aracın karıştığını, bu halde ZMSS poliçesinde gösterilen kaza başına maddi hasar limiti ile sorumlu olacaklarını ve 2918 sayılı KTK'nun 96. maddesine göre garameten paylaştırma yapılması gerektiğini, sigortalının kusuru oranında sorumlu olacaklarını, temerrüde düşünülmediklerini belirterek davanın reddini savunmuştur.

Davalı Hasan Hüseyin Ayyıldız vekili, kusur oranını, hasar miktarını, tespit raporunu kabul etmediğini belirterek davanın reddini savunmuştur.

Davalı Axa Sigorta A.Ş vekili, müvekkilinin, davalı Sefer Keleş'in işleteni ve sürücüsü olduğu aracın trafik sigortacısı şirketi olduğunu, sigortalının kusuru oranında azami poliçe limiti ile sorumluluklarının bulunduğunu, çekici ücreti, ulaşım gideri gibi dolaylı zararların teminat kapsamında olmadığını, temerrüde düşürülmediklerini belirterek davanın reddini savunmuştur.

Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile 4.250,00 TL hasar bedeli, 141,60 TL çekici ücreti toplamı 4.391,60 TL'nin 3.293,73 TL'sinin davalılar H. Hüseyin Ayyıldız, Babayiğit Gıda Ltd. Şti. ve Yapı Kredi Sigorta A.Ş den 15.01.2005 olay tarihinden işleyecek yasal faizi ile (sigorta şirketi poliçe limiti ve dava tarihinden işleyecek faizi ile sorumlu olmak üzere), 1.097,90 TL'sinin davalılar Sefer Keleş ile Axa Sigorta A.Ş.'den 15.01.2005 kaza tarihinden işleyecek yasal faizi ile (Sigorta Şirketi poliçe limiti ve dava tarihinden işleyecek faizi ile sorumlu olmak üzere) tahsiline, ulaşım giderine ilişkin talebin ve diğer davalılar hakkındaki davanın reddine karar verilmiş; hüküm, davalılar Hasan Hüseyin Ayyıldız vekili ile Yapı Kredi Sigorta A.Ş vekili tarafından temyiz edilmiştir.

1- Dosya içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp değerlendirilmesinde ve özellikle, ceza yargılaması sırasında alınan ve kesinleşen bilirkişi raporundaki kusur dağılımının oluşa uygun olması sebebiyle benimsenmesinde ve uzman bilirkişice düzenlenen maddi tazminata ilişkin raporun hükme esas alınmasında bir usulsüzlük bulunmamasına göre davalı Hasan Hüseyin Ayyıldız vekilinin tüm, davalı Yapı Kredi Sigorta A.Ş vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.

2- Dava, trafik kazasından kaynaklanan maddi tazminat istemine ilişkindir. Davalı Yapı Kredi Sigorta A.Ş, diğer davalılardan Hasan Hüseyin'in sürücüsü, Babayiğit Gıda Ltd. Şti.'nin işleteni olduğu aracın trafik sigortacısıdır. Davaya konu trafik kazası, zincirleme kaza şeklinde meydana gelmiş olup aynı olay nedeniyle davacının aracı dışındaki başka araçlar da hasarlanmıştır.

2918 Sayılı KTK'nun 96. maddesi uyarınca, zarar görenlerin birden fazla olması ve tazminat alacakları toplamının, sigorta sözleşmesinde öngörülen sigorta tutarından fazla olması halinde sigorta tutarının, tazminat alacakları toplamına olan oranına göre indirime tabi tutularak sigorta şirketinden tahsil edilecek tazminat alacağının belirlenmesi gerekir.

Davaya konu kazada davacıya ait araç dışında başka araçların da hasar gördüğünün anlaşılmasına göre davalı sigorta şirketinin poliçe kapsamında zarar görenlere karşı tazmin etmesi gereken sorumluluğu belirlenirken kazadan dolayı tüm zarar görenlere karşı yapabileceği toplam ödeme tutarının ancak poliçede belirtilen kaza başına maddi sorumluluk teminatı ile sınırlı bulunduğunun göz önüne alınması gerekir. Nitekim davalı sigorta şirketi vekili 28.03.2005 tarihli cevap dilekçesinde; kazaya birden fazla aracın karıştığını, kaza başına maddi hasarlarda poliçe limitinin 8.000,00 TL olduğunu (temyiz dilekçesinde limitin 10.000,00 TL. olduğu belirtildi) belirterek KTK'nun 96. maddesine göre gareme hesabı yapılması gerektiğini savunmuştur. Davalı sigortacı vekili temyiz dilekçesinde aynı olay sebebiyle, kazaya karışan 34 VK 7590 plakalı araçla ilgili Axa Sigorta A.Ş tarafından Bolu 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2006/76 Esas sayılı dosyasında açılan davanın derdest olduğunu, 06 GZE 17 plakalı araçla ilgili Axa Sigorta A.Ş tarafından Bolu 2. Sulh Hukuk Mahkemesinin 2010/50 Esas sayılı dosyasında açılan davanın Bolu 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2006/76 Esas sayılı dosyası ile birleştirildiğini, 41 EF 243 plakalı araçla ilgili İstanbul 2. Sulh Hukuk Mahkemesinin 2006/124 Esas sayılı dosyasında açılan davada 3.159,00 TL. tazminata hükmedildiğini, ferileriyle birlikte bu meblağın icra dosyasına ödendiğini belirtmiştir.

Bu durumda mahkemece, öncelikle davalı sigorta şirketi vekili tarafından bildirilen dava dosyalarının mahkemelerinden getirtilmesi, davalı sigortacıdan davaya konu kaza nedeniyle, davacı aracı dışında hasarlanan araçlarla ilgili hak sahiplerine yaptığı ödeme belgelerinin ibrazının istenilmesi davalı sigortacının olay tarihinde sorumlu olduğu poliçe limitinin tespit edilmesi, daha sonra KTK'nun 96.maddesi hükmüne göre davalı Yapı Kredi Sigorta A.Ş’nin, davacıya karşı poliçe kapsamında ödemekle yükümlü olduğu miktarın sigorta konusunda uzman bilirkişi vasıtasıyla hesaplattırılması ve sonucuna göre karar verilmesi gerekirken yazılı olduğu biçimde hüküm kurulması doğru görülmemiştir.

SONUÇ: Yukarıda 1 numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalı H. Hüseyin Ayyıldız vekilinin tüm, davalı Yapı Kredi Sigorta A.Ş. vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine, 2 numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalı Yapı Kredi Sigorta A.Ş. Vekilinin temyiz itirazının kabulü ile hükmün bu davalı lehine BOZULMASINA aşağıda dökümü yazılı 159,74 TL kalan harcın temyiz eden davalı Hasan Hüseyin Ayyıldız'dan tahsiline, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davalı Yapı Kredi Sigorta A.Ş'ye geri verilmesine 20.02.2014 gününde oy birliğiyle karar verildi.

Başkan Üye Üye Üye Üye

A.Velioğlu L.E.Köksal A.Orhan E.S.Baydar S.N.Canpolat

FATURALARIN TEBLİĞİ, TEBLİĞİN İSPATI VE SÖZLEŞMEYE UYGUNLUĞUNUN İSPATI

FATURALARIN TEBLİĞİ, TEBLİĞİN İSPATI VE SÖZLEŞMEYE UYGUNLUĞUNUN İSPATI

I. GİRİŞ:

Ülkemiz ticari hayatının en önemli unsurlarından biri de faturalardır. Faturaların muhatap kişiye ulaşıp ulaşmadığının belirlenmesi uygulamada çok büyük sorunlara neden olmaktadır. Bu makalemizde faturanın ilgili kişiye ulaşmasının ispatı konusunu ele alacağız.

II. FATURALARIN TEBLİĞ ŞEKLİ:

Faturanın ilgili kişi için hukuken değer ifade edebilmesi için faturanın ilgili kişiye ulaşmış olması gerekir. Faturayı gönderenin bu durumu ispatlaması da fatura bedelini isteyebilmesi için önemlidir. Ancak yasalarımızda faturanın tebliği şekle bağlı kılınmamıştır. Yargıtay 23. Hukuk Dairesi’nin 2015/7613 Esas; 2016/190 Karar sayılı kararına göre faturanın tebliği yazılı veya sözlü herhangi bir şekilde yapılabilir. (Yargıtay kararının tam metnini makalenin sonunda bulabilirsiniz) Yargıtay bu kararında tebliğin nasıl yapılacağını ayrıntısı ile tespit etmiştir. Buna göre fatura tebliğinin;

1. Muhatap hazır ise kendisine elden verilmesi,
2. İmza karşılığı elden tebliğ yolu ile,
3. Noter aracılığıyla,
4. Telgraf, teleks yolu ile veya PTT aracılığıyla,
5. Faks çekilmesi yoluyla,
6. Güvenli elektronik imza ile elektronik posta gönderilmesi yoluyla

yapılması uygundur. Faturaların borçluya tebliğ edilip edilmediği bu şekilde belirlenecektir.

III. FATURA İÇERİĞİNİN KANITLANMASI VE SÖZLEŞMEYE UYGUNLUĞUNUN İSPATI:

Fatura tebliğ edilmiş ve 8 günlük itiraz süresi içerisinde itiraz edilmemişse eğer faturanın içeriğinin sözleşmeye uygun olduğunun alacaklı tarafça kanıtlanmış olduğu ve sadece fatura içeriğinin kesinleştiği, bunun aksinin yani faturaların içeriğinin sözleşmeye uygun olmadığının ve kesinleşmediğinin kanıt yükünün bu kez borçluya geçtiği kabul edilmelidir.

Faturaların tebliğ edildiğinin alacaklı tarafça kanıtlanamaması ya da kanıtlanıp da süresinde iade edildiğinin borçlu tarafça kanıtlanması halinde, borçlu taraf alacaklının hizmet vermediğini savunmakta ise, faturaya konu hizmetin verildiğinin alacaklı tarafça kanıtlanması gerekecektir.

Borçlunun faturaları tebliğ alıp süresinden sonra iade etmesi halinde de faturanın alacaklı tarafça gönderilmesi şeklindeki icabı, borçlunun, faturayı defterine kaydetmemek ve hizmet almadığını savunmak suretiyle, kabul etmemesi durumunda da hizmetin verildiğini alacaklı kanıtlamalıdır.

Borçlu faturayı kendi defterine kaydetmekle birlikte süresinde itiraz ve iade etmesi halinde de hizmetin verildiğini yine alacaklının kanıtlaması gerekecektir. Bu durumlarda alacaklının delillerinin toplanıp değerlendirilmesi, eğer borçlunun faturaları kendi defterlerine kaydetmesi (faturaları deftere kayıt öncesinde ya da sonrasında süresi geçtikten sonra itiraz ve iade etmiş olması) halinde alacaklının, hizmet vermiş olsun ya da olmasın, 6100 sayılı HMK'nın 222’inci maddesi (6762 sayılı eski TTK'nun 84 ve 85’inci maddeleri) uyarınca alacağını ispatladığının kabul edilmesi gerekecektir. Aynı durum borçlunun faturaları deftere kayıt öncesinde ya da sonrasında süresi geçtikten sonra itiraz ve iade etmiş olması durumu içinde geçerlidir.

IV. SONUÇ:

Meydana gelebilecek uyuşmazlıkların en başından önlenebilmesi için faturaların yukarıda Yargıtay kararında tespit edildiği şekilde gönderilmesi uyuşmazlık halinde ispat kolaylığı açısından çok büyük kolaylık sağlayacaktır. Makalemize konu ilgili Yargıtay kararının tam metnini aşağıya alıyoruz.

T.C.

YARGITAY
23. Hukuk Dairesi

ESAS NO : 2015/7613

KARAR NO : 2016/190
TARİH :18.01.2016

Taraflar arasındaki itirazın iptali davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.

KARAR:

Davacı vekili, müvekkili şirket ile davalı arasında 01.01.2011 tarihli Ticari Şartlar Anlaşmasının düzenlendiğini, davalının sözleşmenin uygulanması sonucu oluşan borcunu ödememesi üzerine hakkında icra takibi başlatıldığını, ancak davalının haksız itirazı nedeniyle takibin durduğunu ileri sürerek, itirazın kısmen iptali ile takibin müvekkilinin defterlerinde kayıtlı 10.176,21 TL asıl alacak, 446,22 TL işlemiş faiz olmak üzere toplam 10.622,43 TL üzerinden devamını ve %20 icra inkar tazminatının tahsilini talep ve dava etmiştir.

Davalı vekili, davacı şirketin 01.01.2011 tarihinden sonra müvekkili şirketin ürünlerinin tanıtımına ilişkin insert, mega event veya yüklendiği sair tanıtım taahhütlerini yerine getirmediğini, yerine getirdiği tanıtım hizmetinin 2010 yılına ait olduğunu, sözleşme tarihinden sonra bastırdığı tanıtım materyallerinde müvekkili şirkete ait ürünlerin tanıtımının yapılmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.

Mahkemece, iddia, savunma, benimsenen bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamına göre, davacının usulüne uygun ticari defterlerinde davalıdan 10.176,22 TL alacak kaydının bulunduğu, davalının ise davacının sözleşme kapsamında taahhüt ettiği promosyon, aktivite ve ürünlerin tanıtımına ilişkin hizmetin sözleşme döneminde yerine getirilmediğini savunduğu, davacının ticari defterlerinin usulüne uygun, davalının ticari defterlerinin ise usulsüz olduğu, usulüne uygun ticari defterlerin defter sahibi ve karşı taraf lehine delil oluşturacağı, davalı defterlerinde kayıtlı iade faturalarının davacı defterlerinde yer almadığı gibi davalının iade faturalarının içeriğini ve davacıya teslimini ispata yönelik yazılı bir delil bildirmediği, yalnız banka aracılığı ile 25.05.2011 tarihinde 2.580,29 TL ödendiğine ilişkin banka kayıtlarına dayandığı, davacının ticari defterlerinde kayıtlı olmasa da davalının bu miktar ödemeyi ispat ettiği gerekçesiyle, davanın kısmen kabulü ile Antalya 14. İcra Müdürlüğü'nün 2012/11050 Esas sayılı dosyasındaki takibe yönelik itirazın kısmen iptaline, takibin 7.595,92 TL asıl alacağa takip tarihinden itibaren değişen oranlarda avans faizi uygulanmak suretiyle devamına ve % 20 icra inkar tazminatı tutarı 1.519,18 TL'nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine karar verilmiştir.

Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir.

Dava, itirazın iptali istemine ilişkindir.

Davalının ticari defterleri ile ilgili düzenlenen 02.12.2013 havale tarihli raporda; davalının kayıtlarına göre davacıya 6.007,57 TL borcunun olduğu, davacı kayıtlarına göre davacının davalıdan 10.176,21 TL alacaklı olduğu, davalı kayıtlarında olmayan 30.01.2012 tarih 384,70 TL, 29.02.2012 tarih 1.203,66 TL bedelli 2 faturanın davalıya tebliğine ilişkin belge ile, 17.05.2012 tarihli 2.580,29 TL ödemeye ilişkin belgeye rastlanmadığı, bu belgelerin sunulması halinde, davacının davalıdan 10.176,21 TL alacaklı olduğu görüşü bildirilmiştir.

Bunun üzerine, davacı tarafın talebi ile, faturaların tebliğine ilişkin olarak Aras Kargo ve Uzman Dağıtıma yazılar yazılmış ancak herhangi bir gönderi bilgisine rastlanmadığı bildirilmiştir. Yine davacı tarafça, davalıya yapılan 2.580,29 TL ödemeye ilişkin banka dekontu sunulmuştur.

Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulu'nun 27.06.2003 tarih ve 2001/1 E., 2003/1 K. sayılı ilamında da açıklandığı üzere; Bir faturayı alan kişi aldığı tarihten itibaren sekiz gün içinde faturanın içerdiği bilgilere itiraz etme hakkına sahiptir. Aksi taktirde faturanın içeriğini kabul etmiş sayılır. (Fatura ve dava tarihinde yürürlükte olan 6762 sayılı TTK'nın m. 23/2.) Bu hüküm, fatura içeriğinden kabul edilen hususlara ilişkin olarak, faturayı düzenleyenin lehine; adına fatura düzenlenenin aleyhine bir karine getirmektedir. Bu karine, faturanın ispat gücüne yönelik bir düzenlemeyi ortaya koymaktadır. Diğer anlatımla, fatura, düzenleyen aleyhine delil olduğu gibi, kendisi faturayı düzenlemediği halde tebliğinden itibaren sekiz gün içinde itiraz etmeyen aleyhine de delil olabilecektir. Faturanın adına tanzim edilen aleyhine ispat vasıtası olması, yani, faturayı alan kişinin fatura kendinden sadır olmamakla birlikte aleyhine delil teşkil etmesi TTK'nın 23. maddesinin 2. fıkrasında düzenlenen ve yukarıda ayrıntısı açıklanan bu karineden kaynaklanmaktadır. İşin bedeli sözleşme kurulurken kararlaştırılmış olup, fatura ise bu aşama ile ilgili değil, ifa safhası ile ilgili bir belgedir. Fatura öncesinde taraflar arasında borç doğurucu hukuki ilişkinin bulunması, faturanın da bu ilişki nedeniyle düzenlenmiş olması gerekir. Faturayı alan (faturayı defterlerine kaydetmemesi koşulu ile) akdi ilişkiyi inkâr ettiğinde, faturayı gönderenin önce akdi ilişkiyi kanıtlaması gerekir. Fatura, sözleşmenin kurulması safhasıyla ilgili olmayıp ifasına ilişkin olduğundan öncelikle temel bir borç ilişkisinin bulunması gerekir. 6762 sayılı TTK'nın 23. maddesinin 2. fıkrasındaki karine aksi ispat edilebilen adi bir karinedir. 2. fıkra gereği sekiz gün içinde faturaya itiraz edilmesi durumunda fatura içeriğinin doğru olduğunu faturayı düzenleyen tacirin ispat etmesi gerekir. Taraflar arasında bu tür bir sözleşme ilişkisi yoksa, düzenlenen belge fatura değildir. Bu belge belki icap olarak kabul edilebilir ki, buna itiraz edilmemesi, anılan 23/2. madde hükmü anlamında sonuç doğurmaz. Öte yandan, sadece faturanın tebliğ edilmiş olması akdi ilişkinin varlığını ispatlamaz. Karşı tarafın akdi ilişkiyi inkâr etmesi halinde tacir, öncelikle akdi ilişkiyi başkaca delillerle ispatlamalıdır. Akdi ilişkinin ispatlanamaması halinde faturanın anılan fonksiyonundan yararlanma imkânı yoktur. Faturanın ispat aracı olması, ancak niteliği gereği faturaya geçirilmesi gereken bilgiler (olağan içerik) hakkında geçerlidir. Sözleşmenin ifa safhasıyla ilgili olarak düzenlenen faturanın şekli ve kapsamının ne olması gerektiği konusunda, Türk Ticaret Kanunu'nda özel bir hüküm bulunmamakta, anılan Yasa'nın 23. maddesinde neyi ifade ettiği açıklanmaksızın faturanın içeriğinden söz edilmektedir. Faturanın zorunlu içeriği ve şekil şartlarına ilişkin ayrıntılı düzenleme Vergi Usul Kanunu'nda yer almaktadır. Faturanın olağan içeriği, akdin ifası ile ilgili hususlarla sınırlıdır (VUK'nun m. 230). Dolayısıyla, faturanın içeriği, faturanın bu temel niteliğine uygun olmadığı takdirde, sekiz günlük itiraz süresinin geçirilmesi bu hususları yazılı delil haline getirmez. Faturaya itiraz, faturanın teslim alındığı tarihten itibaren sekiz gün içinde yapılmalıdır. İtirazın sekiz gün içinde karşı tarafa varması şart değildir. Sekiz günlük süre, hak düşürücü süre veya zamanaşımı süresi değildir. Sadece ispat yükünün yer değiştirmesi açısından önem taşır. Sekiz günlük süre içinde itiraz edildiği taktirde, fatura içeriğinin sözleşmeye uygun olduğunu ispat külfeti faturayı veren tarafa ait iken, sekiz günlük sürenin geçmesinden sonra itiraz edilmesi halinde, fatura içeriğinin sözleşmeye uygun olmadığını ispat külfeti faturayı alan tarafa ait olur. Faturayı alan her türlü delille bu külfeti yerine getirebilir. (Geniş bilgi için Bkz: Prof. Dr. Sami Karahan, Ticari İşletme Hukuku, 23. Baskı, Eylül 2012, Konya; Sh 111 vd.)

Faturanın tebliği şekle bağlı değildir, yazılı veya sözlü herhangi bir şekilde yapılabilir. Muhatap hazır ise kendisine elden verilmesi, değil ise herhangi bir şekilde gönderilmesi mümkündür. Ancak, uyuşmazlık halinde ispat kolaylığı açısından, fatura tebliğinin noter aracılığıyla ya da imza karşılığı elden tebliğ yolu ile ya da telgraf, teleks yolu ile veya PTT aracılığıyla ya da faks çekilmesi yahut güvenli elektronik imza ile elektronik posta gönderilmesi şeklinde yapılması uygundur. Faturaların borçluya tebliğ edilip edilmediği, itiraza uğrayıp uğramadığı belirlenmeli, faturaların tebliğ edilmiş ve 8 günlük itiraz süresi içerisinde itiraz edilmemiş olduğunun tespiti halinde faturaların içeriğinin sözleşmeye uygun olduğunun alacaklı tarafça kanıtlanmış olduğu ve sadece fatura içeriğinin kesinleştiği, bunun aksinin yani faturaların içeriğinin sözleşmeye uygun olmadığının ve kesinleşmediğinin kanıt yükünün bu kez borçluya geçtiği kabul edilmelidir. Faturaların tebliğ edildiğinin alacaklı tarafça kanıtlanamaması ya da kanıtlanıp da süresinde iade edildiğinin borçlu tarafça kanıtlanması halinde, borçlu taraf alacaklının hizmet vermediğini savunmakta ise, faturaya konu hizmetin verildiğinin alacaklı tarafça kanıtlanması; borçlunun faturaları tebliğ alıp süresinden sonra iade etmesi halinde de faturanın alacaklı tarafça gönderilmesi şeklindeki icabı, borçlunun (faturayı defterine kaydetmemek ve hizmet almadığını savunmak suretiyle), kabul etmemesi ya da borçlunun faturayı kendi defterine kaydetmekle birlikte süresinde itiraz ve iade etmesi halinde hizmetin verildiğini yine alacaklının kanıtlaması gerekeceğinden, bu doğrultuda alacaklının delillerinin toplanıp değerlendirilmesi, şayet borçlunun faturaları kendi defterlerine kaydetmesi (faturaları deftere kayıt öncesinde ya da sonrasında süresi geçtikten sonra itiraz ve iade etmiş olması) halinde alacaklının (hizmet vermiş olsun ya da olmasın) HMK'nun 222. (6762 sayılı TTK'nın 84. ve 85.) maddesi uyarınca alacağını ispatladığının kabul edilmesi gerektiği gözetilmelidir.    

Mahkemece, davacı tarafça yukarıda açıklanan ilkeler doğrultusunda, 30.01.2012 ve 29.02.2012 tarihli faturaların davalıya tebliğinin ve bu faturalara dayalı olarak hizmet verildiğinin kanıtlanamadığı gerekçesiyle, fatura bedelleri toplamı olan 1.588,36 TL'nin davacı alacağından mahsubu gerekirdi.

Ne var ki, davalının bu fatura bedellerinden sorumlu tutulmasına ilişkin karar, davalı tarafça temyiz edilmediğinden, bu husus bozma nedeni yapılmamıştır.

2.580,29 TL'lik ödeme yönünden ise; taraflar arasında akdedilen, davalının satıcı olarak adlandırıldığı, "Ticari Şartlar Anlaşması"n da davalının mal satışı, davacının ise reklam ve tanıtım hizmeti yapmasına yönelik sözleşme ilişkisi bulunduğu anlaşılmaktadır. 2.580,29 TL'lik ödemenin davacı tarafça davalıya yapılan bir ödeme olduğu dosya kapsamından anlaşılmış olup, mahkemenin aksini kabulü hatalı olmuştur. Ne var ki, davacı tarafça bu ödemenin ne sebeple iade edilmesi gerektiği hususunda herhangi bir açıklama yapılmamış, bilirkişi tarafından ödemenin sebebi ile ilgili herhangi bir görüş bildirilmemiştir.

Dava tarihi itibariyle yürürlükte bulunan TBK'nun 78/1. maddesi, "Borçlanmadığı edimi kendi isteğiyle yerine getiren kimse, bunu ancak, kendisini borçlu sanarak yerine getirdiğini ispat ederse geri isteyebilir." hükmünü içermektedir.

Bu durumda mahkemece, davacıdan bu ödemenin iadesinin istenmesinin sebebi ile ilgili açıklama alınıp, taraflar arasındaki ticari ilişkide mevcut borcun tasfiyesi için yapılmış olan ödemelerin iadesinin istenemeyeceği gözetilerek, iadenin istenmesinin sebebi konusunda TBK'nın 78. maddesi kapsamında bir sebep ileri sürülmemesi durumunda, şimdiki gibi bu miktar ile ilgili istemin reddine karar verilmesi, bu ödemenin davacı tarafından, davalı adına üçüncü kişiye yapılan bir ödeme olup, davalının borcu olduğunun açıklanması durumunda ise, taraflardan bu husustaki delilleri toplanıp gerekirse taraf defterleri üzerinde bilirkişi incelemesi yapılıp, sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, eksik incelemeye ve yanılgılı gerekçeye dayalı olarak yazılı şekilde hüküm kurulması doğru olmamıştır.

Öte yandan, 14.02.2013 olan dava tarihinin, gerekçeli karar başlığında 19.02.2013 olarak yazılmış olması da doğru olmamıştır.

SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün, davacı yararına BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde iadesine, karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 18.01.2016 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.

İNTİFADAN MEN KOŞULU ARANMAYAN HALLER

İNTİFADAN MEN KOŞULU ARANMAYAN HALLER

I. GİRİŞ:

Ülkemizde en çok karşılaşılan dava türlerinden biri de ecrimisil davalarıdır. Daha çok mirasçılar arasında görülen bu davaların en önemli koşullarından biri intifadan men koşulunun gerçekleşmiş olmasıdır. Yargılamalar esnasında ilk olarak çözülmesi gereken konu olarak karşımıza çıkan intifadan men koşulunun aranmadığı durumları yani istisnalarnı bu makalemizde inceleme konusu yapacağız.

II. İNTİFADAN MEN NEDİR?

İntifadan men davacının dava konusu taşınmazı kullanım hakkının her hangi bir sebeple men edildiği yani engellendiği bir hukuki duruma girmiş olmasıdır. İntifadan men koşulu gerçekleşmeden ecrimisil davası açılması hukuken mümkün değildir. Çünkü ecrimisil davasında davacı kendisinin paydaş olmasına karşın kullanmadığı bir taşınmazdaki kullanamamasından kaynaklı zararını talep etmektedir. Bu sebeple davacı öncelikli taşınmazı kendisinin kullanamadığını ispatlamalı ve kendisi kullanamadığı için gelirinden yoksun kaldığını kanıtlamalıdır. İntifadan men koşulu bu sebeple ecrimisil davalarında ön koşul olarak ortaya çıkar ve hakim tarafından da kendiliğinden araştırılmak zorundadır.

III. İNTİFADAN MEN KOŞULUNUN ARANMADIĞI DURUMLAR:

Ecrimisil davalarında intifadan men koşulunun aranmadığı bazı durumlar vardır ki bu durumlar intifadan men koşulunun istisnası olarak Yargıtay kararları ile ortaya çıkmıştır. Yargıtay 1. Hukuk Dairesi’nin 2014/19173 Esas; 2015/2149 Karar sayılı kararında bu konuda yeterli açıklama bulunmaktadır. (Kararın tam metnini makalenin sonunda bulabilirsiniz.) Bu karara göre intifadan men koşulunun aranmayacağı durumlar aşağıdaki gibidir.

1. Davaya konu taşınmazın kamu malı olması,
2. Ecrimisil istenen taşınmazın bağ, bahçe gibi doğal ürün veren yerlerden olması,
3. Ecrimisil istenen taşınmazın iş yeri, konut gibi kiraya verilerek hukuksal semere elde edilen yerlerden olması,
4. Paylı taşınmazı işgal eden paydaşın bu yerin tamamında hak iddiasında bulunması ve diğerlerinin paydaşlığını inkar etmesi,
5. Paydaşlar arasında yapılan kullanım anlaşması sonucu her paydaşın yararlanacağı ortak taşınmaz veya bölümlerin belirli halde bulunması,
6. Davacı tarafından diğer paydaşlar aleyhine daha önce bu taşınmaza ilişkin, el atmanın önlenmesi, ortaklığın giderilmesi, ecrimisil ve benzeri davalar açılması veya icra takibi yapılmış olması,
7. Taşınmazın getirdiği ürün itibariyle, kendiliğinden oluşan ürünler; biçilen ot, toplanan fındık, çay ya da muris tarafından kurulan işletmenin ya da, başlı başına gelir getiren işletmelerin işgal edilmesi.

Yargıtay’ın sözü geçen kararında tek paragraf halinde belirtilen bu durumlar intifadan men koşulunun aranmayacağı ayrık durumları oluşturmaktadır.

IV. İNTİFADAN MEN KOŞULUNUN ARANMADIĞI DURUMLARIN AÇIKLANMASI:

Buna göre;

Öncelikle kamu malı niteliğindeki taşınmazlarda intifadan men koşulu aranmayacaktır. Bir taşınmazın niteliği konusunda anlaşmazlık varsa yani kamu malı mı yoksa özel mülkiyete bağlı bir mal mı olduğu konusunda bir anlaşmazlık varsa ve davacı kamu kurumu taşınmazın kamu malı niteliğinde olduğunu iddia ediyorsa bu durumda mahkeme intifadan men koşulu aramayacaktır.

Taşınmazın bağ, bahçe gibi doğal ürün veren yerlerden olması durumu tarım ürünlerinin yetiştiği yerlerdir. Örneğin üzüm bağı ya da çay tarlası buna örnek verilebilir. Buralarda yetişen ürünlerin toplanması ve pazarlanması belli bir emek istemesi nedeniyle birden fazla kişinin böyle bir taşınmazda faaliyet yürütmesi fiilen mümkün olamayacağından intifadan men durumu fiilen taşınmazı elinde bulunduran kişinin bu tarım faaliyetine başlamasıyla gerçekleşmiş demektir.

İş yeri, konut gibi kiraya verilerek hukuksal semere elde edilen yerlerde de aynı durum geçerlidir. Bir taşınmazın aynı anda iki paydaş tarafından kiraya verilmesi hukuken mümkün değildir. İçlerinden birinin taşınmazı kiraya vermesi ve semeresini almaya başlamasıyla diğer paydaş için intifadan men koşulu kendiliğinden gerçekleşmiş demektir. Bunun için ayrıca intifadan men gerçekleştiğini ispatlamasına gerek yoktur.

Paylı taşınmazı işgal eden paydaşın bu yerin tamamında hak iddiasında bulunması ve diğerlerinin paydaşlığını inkar etmesi durumunda ise tamamen mülkiyet karinesine ilişkin bir hak iddiası vardır ki bunun için de intifadan men koşulunun aranmasına gerek yoktur. Çünkü taşınmazı işgal eden taraf mülkiyet karinesine dayanarak bu işgali gerçekleştirmekte ve taşınmazı fiilen elinde tutmaktadır. Bu fiili durum davalı açısından intifadan men yani kullanım hakkının engellenmesi halini kendiliğinden yaratmaktadır.

Paydaşlar arasında yapılan kullanım anlaşması sonucu her paydaşın yararlanacağı ortak taşınmaz veya bölümlerin belirli halde bulunması yani taşınmazın fiilen taksim edilmiş olması durumunda da intifadan men durumu aranmaz. Çünkü fiilen taksim edilen taşınmazda taşınmazın kim tarafından neresinin kullanılacağı bellidir. Bu durumda davacı için taşınmazın kendisine ayrılan yeri için kullanım hakkı belirlenmiş diğer yer için de kullanımı engellenmiştir. Bu durumda kendisine ait olan kısım işgal edildiğinde artık intifadan men koşulu aramaya gerek yoktur çünkü taşınmazın diğer paydaşa kalan kısmından kullanım hakkını kendisi fiilen taksim sonucu bırakmış ve kendisine ayrılan kısma çekilmiştir. Bu yerinde işgal edilmesi ecrimisil davası açmak için yeterlidir.

Davacı tarafından diğer paydaşlar aleyhine daha önce bu taşınmaza ilişkin, el atmanın önlenmesi, ortaklığın giderilmesi, ecrimisil ve benzeri davalar açılması veya icra takibi yapılmış olması bu taşınmazın kullanım hakkı konusunda çekişme olduğunu göstermektedir. Hukuken taraflar arasında çekişme varsa ve bu konu mahkemeye yukarıda sayılan türden davalarla yansımışsa bu durumda davacının söz konusu taşınmaz üzerindeki kullanım hakkının çekişme nedeniyle kısıtlandığı bir karine olarak ortaya çıkar.

Muris tarafından kurulan işletmenin ya da, başlı başına gelir getiren işletmelerin işgal edilmesi de aynı sonucu doğurur. Çünkü mirasçılar arasında aynen taksimi mümkün olmayan işletmelerde taraflardan birinin işletmeyi işgal etmesi durumunda diğer paydaşların bu işletmeyi kullanma hakları da tamamen ortadan kalkacaktır. Bu durumda ayrıca intifadan men koşulunun aranmasına gerek yoktur.

V. BU KOŞULLARIN AÇIKÇA SAYILDIĞI İLGİLİ YARGITAY KARARI:

T.C.

YARGITAY
1. Hukuk Dairesi

ESAS NO : 2014/19173

KARAR NO : 2015/2149
TARİH : 16.02.2015

Taraflar arasında görülen ecrimisil davası sonunda, yerel mahkemece davanın reddine ilişkin olarak verilen karar davacılar vekili tarafından yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, Tetkik Hakimi Esra Çakır'ın raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü;

KARAR:

Dava, paydaşlar arasında ecrimisil isteğine ilişkindir.

Davacılar, miras bırakanları Süleyman Fidan'dan intikal eden 442 ve 446 parsel sayılı taşınmazların kiraya verilmek suretiyle davalılar tarafından kullanıldığını, taşınmazları kullanamadıkları gibi gelirlerinden de faydalanamadıklarını ileri sürerek son 5 yıllık dönem için 17.500,00.-TL ecrimisile karar verilmesini istemişlerdir.

Davalılar, dava konusu kiraya verildiği ileri sürülen binaların masrafı kendileri tarafından karşılanarak yapıldığını ve başka taşınmaz üzerinde bulunduğunu, herhangi bir gelir elde edilmediğini bildirip davanın reddini savunmuşlardır.

Mahkemece, davacılar tarafından taşınmazlarda kiracı olarak bulunan kişilere gönderilen 14.2.2012 tarih, 5408 yevmiyeli ihtarnameyle davalılar ile 3. kişiler olan kiracılar arasındaki kira sözleşmelerine icazet verdikleri, bu nedenle haksız işgal tazminatı talep edemeyecekleri, davalı Sayim tarafından kullanılan ekmek satış dükkanı ile ilgili taleplerin haksız olduğu ve intifadan men koşulunun gerçekleşmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

Dosya içeriği ve toplanan delillerden; çekişme konusu 442 ve 446 parsel sayılı taşınmazlarda davacılar, davalılar ve dava dışı Meryem Mıhçı'nın el birliği halinde malik oldukları, bu taşınmazlara bitişik 443 parsel sayılı taşınmazın tarafların murisi Süleyman Fidan, 445 parsel sayılı taşınmazın (davalı Nail'in çocukları) dava dışı Hakan ve Gökhan Fidan adına kayıtlı olduğu, davalıların 443 parsel sayılı taşınmazda bulunan binada davacıların oturduklarını beyan ettikleri, mahkemece yapılan keşifte 446 parsel sayılı taşınmazda, zemin katında ekmek satış dükkanı ve kahvehane bulunan üst katları mesken olarak kullanılan bina ile bitişiğinde kahvehanenin eki olarak kullanılan sundurma bulunduğunun, taş atölyesi olarak kiraya verilen binanın büyük kısmının 442 parsel, küçük kısmının 445 parsel üzerinde kaldığının tespit edildiği, dinlenen tanıkların, dava konusu 442 ve 446 parseller üzerindeki ekmek satış dükkanı, kahvehane ve taş atölyesinin davalılarca kiraya verildiğini beyan ettikleri, davalı tanığı ve kiracı Mehmet Kükmen'in davacılardan Saime ve Fatma'nın da kira sözleşmesinde imzaları bulunduğunu, bu sözleşmelerin onların da muvafakati ile yapıldığını beyan ettiği ve davalılarca bir kısım kira sözleşmeleri sunulduğu, davacı tanığı Hilal Mıhçı'nın ise dayıları olan davalıların Mehmet Kükmen ile sözleşme yaparken davacılara da kira parası vereceklerini söyleyerek kira sözleşmesini Saime Fidan'a imzalattıklarını, onun da kira alacağını düşünerek sözleşmeyi imzaladığını beyan ettiği, davacıların davalılarla aralarında uzun zamandır husumet bulunduğunu, ağır baskı, hakaret ve tehdit altında olduklarını belirtip buna ilişkin soruşturma evrakları ile ceza mahkemesi kararlarını dosyaya ibraz ettikleri anlaşılmaktadır.

Hemen belirtilmelidir ki, dava konu taşınmazlarda taraflar paydaştırlar. Paylı mülkiyette taşınmazdan yararlanamayan paydaş, engel olan öteki paydaş veya paydaşlardan her zaman payına vaki el atmanın önlenilmesini ve/veya ecrimisil isteyebilir. El birliği mülkiyetinde de paydaşlardan biri öteki paydaşların olurlarını almadan veya miras şirketine temsilci atanmadan tek başına ortak taşınmazdan yararlanmasına engel olan ortaklar aleyhine ecrimisil davası açabilir. Ancak, o paydaşın, payına karşılık çekişmesiz olarak kullandığı bir kısım yer varsa açacağı ecrimisil davasının dinlenme olanağı yoktur. Yerleşmiş Yargıtay içtihatlarına ve aynı doğrultudaki bilimsel görüşlere göre payından az yer kullandığını ileri süren paydaşın sorununu, kesin sonuç getiren taksim veya ortaklığın satış yoluyla giderilmesi davası açmak suretiyle çözümlemesi gerekmektedir.

Kural olarak, men edilmedikçe paydaşlar birbirlerinden ecrimisil isteyemezler. İntifadan men koşulunun gerçekleşmesi de, ecrimisil istenen süreden önce davacı paydaşın davaya konu taşınmazdan ya da gelirinden yararlanmak isteğinin davalı paydaşa bildirilmiş olmasına bağlıdır.

Ancak, bu kuralın yerleşik yargısal uygulamalarla ortaya çıkmış bir takım istisnaları vardır. Bunlar; davaya konu taşınmazın kamu malı olması, ecrimisil istenen taşınmazın (bağ, bahçe gibi) doğal ürün veren ya da (iş yeri, konut gibi) kiraya verilerek hukuksal semere elde edilen yerlerden olması, paylı taşınmazı işgal eden paydaşın bu yerin tamamında hak iddiası ve diğerlerinin paydaşlığını inkar etmesi, paydaşlar arasında yapılan kullanım anlaşması sonucu her paydaşın yararlanacağı ortak taşınmaz veya bölümlerinin belirli bulunması, davacı tarafından diğer paydaşlar aleyhine daha önce bu taşınmaza ilişkin, el atmanın önlenmesi, ortaklığın giderilmesi, ecrimisil ve benzeri davalar açılması veya icra takibi yapılmış olması halleridir. Bundan ayrı, taşınmazın getirdiği ürün itibariyle de, kendiliğinden oluşan ürünler; biçilen ot, toplanan fındık, çay yahut muris tarafından kurulan işletmenin ya da, başlı başına gelir getiren işletmelerin işgali halinde intifadan men koşulunun oluşmasına gerek bulunmamaktadır.

Bu nedenle, davaya konu taşınmazlar yönünden sayılan istisnalar dışında intifadan men koşulunun gerçekleşmesi aranacak ve intifadan men koşulunun gerçekleştiği iddiası, her türlü delille kanıtlanabilecektir. (Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 27.02.2002 gün ve 2002/3-131 E, 2002/114 K sayılı ilamı)

25.05.1938 tarih ve 29/10 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı ve Yargıtay'ın aynı yoldaki yerleşmiş içtihatları uyarınca ecrimisil davaları beş yıllık zamanaşımına tabi olup bu beş yıllık süre dava tarihinden geriye doğru işlemeye başlar.

Yukarıdaki ilkeler ışığında somut olaya bakıldığında; mahkemece yapılan araştırma ve incelemenin hüküm kurmaya yeterli ve elverişli olduğunu söyleyebilme olanağı bulunmamaktadır. Şöyle ki; davacılar 442 ve 446 parsel sayılı taşınmazlar üzerinde bulunan kahvehane, ekmek satış yeri ve taş ocağının davalılarca kiraya verildiği, kendilerini tehdit ve baskı altında tutarak kira gelirlerinden pay vermedikleri iddiasıyla eldeki davayı açmışlardır. Tüm dosya kapsamı ve tanık beyanlarına göre davacıların çekişme konusu taşınmazlarda kullandıkları ya da kullanabilecekleri bir yer bulunup bulunmadığının araştırılmadığı, davalı Sayim tarafından kullanılan ekmek satış dükkanı için ise intifadan men koşulunun gerçekleşip gerçekleşmediği yönünde taraflar arasındaki ceza soruşturma ve davaları ile tanık beyanlarının değerlendirilmediği görülmektedir. Kiraya verilen yerler için paydaşlar arasında intifadan men şartı aranmayacağı ve paydaşlardan bir ya da bir kaçının imzaladığı kira sözleşmesinin diğer paydaşları bağlamayacağı kuşkusuzdur.

Hâl böyle olunca, dava konusu 442 ve 446 parsel sayılı taşınmazlarda davacıların çekişmesiz olarak kullandıkları ya da kullanabilecekleri bir yer bulunup bulunmadığının araştırılması, yeniden tanık beyanlarına başvurulması, ekmek satış yeri olarak kullanılan dükkan bakımından intifadan men koşulunun gerçekleşip gerçekleşmediğinin yukarıda değinilen ilke ve olgular dikkate alınarak değerlendirilmesi; davacıların bu taşınmazlarda kullandıkları ya da kullanabilecekleri bir yer bulunmadığı saptanır ise davalılarca kiraya verilen kahvehane ve taş ocağı ile ekmek satış yeri ile ilgili keşfe katılan bilirkişilerce ortak düzenlenecek rapor esas alınarak davacıların payları oranında belirlenecek ecrimisile hükmedilmesi, aksi halde davanın reddine karar verilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme ve eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulmuş olması doğru değildir.

Davacıların temyiz itirazı açıklanan nedenlerden ötürü yerindedir. Kabulüyle, hükmün (6100 sayılı Yasanın geçici 3.maddesi yollaması ile) 1086 sayılı HUMK'nun 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine, 16.02.2015 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.