KAT KARŞILIĞI İNŞAAT SÖZLEŞMELERİNİN
KAT
İRTİFAKI KURULURKEN DEĞİŞİKLİĞE UĞRAMASI
I.
GİRİŞ:
Bu
makalemizin konusunu kat karşılığı inşaat sözleşmelerinin kat
irtifakı kurulurken tapuda değişikliğe uğraması durumunda
ortaya çıkan anlaşmazlık olayları oluşturmaktadır. Ülkemizde
her yıl binlerce kat karşılığı inşaat sözleşmesi yapılmakta
ve bu sözleşmelerle ilgili olarak da çok sayıda anlaşmazlık
meydana gelmektedir. Bu anlaşmazlıklardan bir kısmı da kat
karşılığı inşaat sözleşmesine aykırı şekilde kat
irtifakının kurulması durumunda hangi düzenlemenin esas alınacağı
noktasında çıkmaktadır.
II.
KAT KARŞILIĞI İNŞAAT SÖZLEŞMESİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ:
Kat
karşılığı inşaat sözleşmeleri hukuki niteliği bakımından
eser sözleşmesi niteliğindedir. Arsa sahibinin işin yüklenicisi
olan müteahhide arsa payının geçirilmesine ilişkin vaadin 6098
sayılı Türk Borçlar Kanununun 29 ve 237’inci maddeleri ile 4721
sayılı Türk Medeni Kanununun 706’ıncı maddeleri uyarınca
resmi senetle yapılması gerekmektedir. Ülkemizde bu tür resmi
senetleri düzenleme yetkisi noterlerde olduğundan noterde resmi
düzenleme şeklinde sözleşmenin yapılması gerekmektedir. Kat
karşılığı inşaat sözleşmesi noterde düzenleme şeklinde
yapılınca 2004 sayılı İcra ve İflas Kanununun 68’inci
maddesine göre ilam niteliğinde belge niteliğine kavuşmaktadır.
Bu nedenle değiştirilmesi de aynı şekilde yapılacak bir başka
resmi senetle mümkün olabilecektir.
III.
KAT İRTİFAKININ KAT KARŞILIĞI İNŞAAT SÖZLEŞMESİNE AYKIRI
YAPILMASI:
Kat
karşılığı inşaat sözleşmesinin yapılmasından sonra inşaatın
belli bir aşamaya gelmesinden sonra inşa edilen bağımsız
bölümler üzerinde Kat Mülkiyeti Kanununa göre kat irtifakı
kurulur. Kat irtifakının kurulması da tapu memuru önünde resmi
senetle yapılır. İşte ülkemizde en çok karşılaşılan
uyuşmazlıklarda tapu memuru önünde yapılan kat irtifakının kat
karşılığı inşaat sözleşmesine aykırı şekilde
oluşturulmasından kaynaklanmaktadır.
IV.
KAT İRTİFAKI İLE KAT KARŞILIĞI İNŞAAT İNŞAAT SÖZLEŞMESİ
HÜKÜMLERİNİN ÇELİŞMESİ:
Kat
irtifakı kurulurken kat karşılığı inşaat sözleşmesine aykırı
bir düzenleme yapıldıysa hangisi esas alınacaktır. Öncelikle
ortada iki resmi senet olduğu bilinmelidir. Hem kat karşılığı
inşaat sözleşmesi hem de kat irtifakı kurulmasına ilişkin tapu
memuru önünde yapılan işlem resmi senet hükmündedir. Bu nedenle
biri diğerine hukuken üstün nitelikte değildir. Ancak hangisinin
esas alınacağı ve uygulanacağı öncelik sonralık ilişkisi ile
çözülecektir.
Kat
karşılığı inşaat sözleşmeleri yapılmadan kat irtifakının
kurulması mümkün olmadığından kat karşılığı inşaat
sözleşmeleri öncelikle hukuk dünyasında hayat bulur. Ancak bu
durum öncelikle uygulanacağı anlamına gelmemektedir. Çünkü
yine resmi senet hükmünde olan kat irtifakı niteliği itibariyle
artık kat karşılığı inşaat sözleşmesini değiştiren eski
dildeki ifadesiyle tadil eden niteliktedir. Bu durumda en son hukuk
dünyasında hayat bulan kat irtifakı resmi senedi esas alınacaktır.
Kat irtifakı resmi senedinde bağımsız bölümlerin paylaşılması
ne şekilde belirlenmişse artık bu esasa göre bağımsız bölümler
hak sahiplerine paylaştırılacaktır.
Nitekim
Yargıtay 15. Hukuk Dairesi 01.10.1992 tarih ve 1992/3792 Esas;
1992/4440 Karar sayılı kararında “Kat karşılığı
inşaat sözleşmesindeki paylaşım hükümlerine uymayan ve
tarafların ortak oyları ile kurulan kat irtifakı, sözleşmenin
değiştirilmesi (tadili) anlamındadır” tespitinde
bulunmuştur. Yine Yargıtay 15. Hukuk Dairesi 03.04.1991 tarih ve
1990/4705 Esas; 1991/1721 Karar sayılı kararında “Sözleşmeden
sonra yapılan ve sözleşmeye uygun olmayan kat irtifakı,
tarafların ortak rızaları ile kurulması halinde sözleşmeyi
değiştirmiş (tadil etmiş) sayılır.” tespitinde
bulunmuştur. Yargıtay 15. Hukuk Dairesi 15.12.1990 tarih ve
1990/1971 Esas; 1990/5299 Karar sayılı bir başka kararında da
“Sözleşmeden sonra tarafların ortak rızası ile kurulan
kat irtifakı sözleşme hükümlerini değiştirir (tadil eder)”
tespitinde bulunmuştur.
V.
KAT İRTİFAKININ ESAS ALINMASININ İSTİSNASI:
Kat
irtifakı ile kat karşılığı mülkiyet sözleşmesinin çelişmesi
durumunda kat irtifakının esas alınması ilkesinin tek istisnası
tapu memuru önünde kat irtifakı kurulurken hak sahiplerinin
iradelerinin fesada uğratılmaları durumudur. Buna göre 6098
sayılı Türk Borçlar Kanununun 30’uncu maddesindeki yanılma,
36’ıncı maddesindeki aldatma ve 37’inci maddesindeki korkutma
hallerinden biri varsa bu durumda kat karşılığı mülkiyet
sözleşmesi kat irtifakı resmi senedine üstün tutularak öncelikle
uygulanacaktır. Ancak bu durumlardan biri yoksa bu durumda kat
irtifakı senedi esas alınacak ve kat irtifakı kurulurken bağımsız
bölümlerin dağıtımı nasıl yapıldıysa bu dağıtım geçerli
kabul edilecektir.
VI.
SÖZLEŞME VE RESMİ SENETLER İYİ OKUNMALIDIR:
Uygulamada
sıkça karşılaştığımız durum kat karşılığı inşaat
sözleşmelerinin hükümlerinin kat irtifakı kurulurken değişikliğe
uğraması ve bu durumdan özellikle arsa sahiplerinin olumsuz
etkilenmeleri durumudur. Genelde arsa sahiplerine kat irtifakı
kurulurken kat karşılığı inşaat sözleşmesine uygun şekilde
kat irtifakı senedinin hazırlandığı söylenmekte ve okumadan
imzalamaları sağlanarak iradeleri fesada uğratılmaktadır. Bu
andan itibaren arsa sahibinin bu durumu ispatlaması çoğu zaman
imkânsız hale gelmektedir. Bu nedenle kat irtifakı senedinin esas
alınması ile arsa sahipleri hak kaybına uğramaktadırlar. Bu
nedenle kat karşılığı inşaat sözleşmesinin iyi okunması ve
anlaşılması daha sonra da kat irtifakı resmi senedinin iyi
okunması ve anlaşılması ikisi arasında bir fark varsa bunun
hemen dile getirilerek düzelttirilmeleri gerekmektedir. Bizim
tavsiyemiz, kat irtifakı senedi hazırlandıktan sonra okunmak üzere
en az bir günlük bir zaman diliminin araya sokulması ve bir gün
sonra senet çok iyi okunduktan sonra imzalanmasıdır. Ayaküstü
yapılan bütün anlaşmalar her türlü uyuşmazlığa neden
olabilmektedir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder