BANKALAR TARAFINDAN ERKEN ÖDEME TAZMİNATI ALINMASININ KOŞULLARI

BANKALAR TARAFINDAN

ERKEN ÖDEME TAZMİNATI ALINMASININ KOŞULLARI

I. GİRİŞ:

Bilindiği üzere vatandaşla bankaların karşı karşıya gelmediği konu yok gibi. En çok karşılaşılan konulardan biri de bankaların vermiş oldukları kredilerin erken ödenmesi nedeniyle erken ödeme tazminatı adı altında aldıkları paralardır. Bu makalemizde bu konuyu kısaca ele alacağız.

II. ERKEN ÖDEMENİN YASAL DAYANAĞI:

Erken ödeme işlemlerinin yasal dayanağı 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun “Erken ödeme” başlıklı 37'inci maddesidir. Buna göre;

(1) Tüketici, vadesi gelmemiş bir veya birden çok taksit ödemesinde bulunabileceği gibi, konut finansmanı borcunun tamamını erken ödeyebilir. Bu hâllerde, konut finansmanı kuruluşu, erken ödenen miktara göre gerekli tüm faiz ve diğer maliyet unsurlarına ilişkin indirim yapmakla yükümlüdür.

(2) Faiz oranının sabit olarak belirlenmesi hâlinde, sözleşmede yer verilmek suretiyle, bir ya da birden fazla ödemenin vadesinden önce yapılması durumunda, konut finansmanı kuruluşu tarafından tüketiciden erken ödeme tazminatı talep edilebilir. Erken ödeme tazminatı gerekli faiz indirimi yapılarak hesaplanan ve tüketici tarafından konut finansmanı kuruluşuna erken ödenen tutarın kalan vadesi otuz altı ayı aşmayan kredilerde yüzde birini, kalan vadesi otuz altı ayı aşan kredilerde ise yüzde ikisini geçemez. Oranların değişken olarak belirlenmesi hâlinde tüketiciden erken ödeme tazminatı talep edilemez.

III. ERKEN ÖDEMENİN KOŞULLARI:

Erken ödeme tazminatının koşullarını bu madde hükmüne göre aşağıdaki gibi belirleyebiliriz.

Maddenin yasa içinde düzenlendiği bölümden de anlaşılacağı gibi erken ödeme tazminatı ancak konut finansmanı sözleşmelerinde mümkündür. Başka bir tüketici sözleşmesi türünde erken ödeme tazminatı söz konusu değildir.

Yasada bu durumun düzenlenmiş olması da tek başına yeterli değildir. Taraflar arasında yapılan sözleşmede de erken ödeme tazminatı alınacağına ilişkin özel bir hüküm bulunması gerekmektedir. Eğer böyle bir hüküm yoksa bankanın konut finansmanı sözleşmesi için yapılan erken ödemede, erken ödeme tazminatı alması hukuken mümkün değildir.

Erken ödemenin ne olduğu çok iyi anlaşılmalıdır. Borcun yapılandırılması erken ödeme sayılmamaktadır. Yapılandırılan borçlar için erken ödeme tazminatı alınamaz. Söz konusu ödeme borçlunun kendi isteği ile gelip borcunun kalan kısmının tamamını ya da bir kısmını peşin olarak yatırmasıdır. Borcun yeniden yapılandırılması erken ödeme sayılmamaktadır.

Tüketici ile yapılan sözleşmede faiz oranlarının sabit olarak belirlenmiş olması gerekmektedir. Eğer faiz oranları sabit olarak belirlenmemişse bu durumda da erken ödeme tazminatı alınamayacaktır.

Erken ödeme durumunda bankalar gerekli faiz indirimini de yapmak zorundadırlar. Erken ödeme bankaya faiz indirimi yapmama hakkı vermez. Zaten erken ödeme tazminatı da bu indirim üzerine bulunacak rakam üzerinden yapılır.

Erken ödeme tazminatın da duruma göre iki oran esas alınır. Eğer bankaya erken ödenen tutarın kalan vadesi otuz altı ayı aşmıyorsa yüzde bir oranının üzerinde erken ödeme tazminatı alınamaz.

Eğer bankaya erken ödenen tutarın kalan vadesi otuz altı ayı aşıyorsa yüzde iki oranının üzerinde erken ödeme tazminatı alınamaz. Yasanın ifadesinden anlaşılmaktadır ki bankalar bu oranların altında da erken ödeme tazminatı belirleyebilmektedirler. Ancak uygulamada bu inceliği gösteren bankaya rastlanmamaktadır.

Bu konuda açılmış davalarda eğer miktar konusunda uyuşmazlık varsa bankacılık uzmanı bir hesap bilirkişisinden de rapor alınması ve %1 ve %2 oranlarının doğru hesaplanıp hesaplanmadığının tespit ettirilmesi gerekir.

IV. DİKKAT EDİLECEK KONULAR:

Konut finansmanı sözleşmesi hazırlanırken faiz oranlarının sabit olduğuna, kredi miktarının otuz altı ayı aşıp aşmadığına, sözleşmede erken ödeme tazminatına ilişkin hüküm bulunup bulunmadığına, bu hükmün yapılandırma işlemleriyle karışmaması için açık olarak düzenlenip düzenlenmediğine dikkat edilmesi gerekir. Sözleşmedeki madde başlıklarına bakmakla yetinilmemeli madde içeriğinin neyi nasıl düzenlediğine de bakılmalıdır. Sözleşmelerde zaman zaman yapılandırma adı altında erken ödeme tazminatının düzenlenmesi gibi durumlara da rastlanılmaktadır.