MİRASÇILIKTAN DOĞAN ELBİRLİĞİ MÜLKİYETİNİN KADASTRO KANUNU HÜKÜMLERİNE GÖRE PAYLI MÜLKİYETE DÖNÜŞTÜRÜLMESİ

MİRASÇILIKTAN DOĞAN ELBİRLİĞİ MÜLKİYETİNİN

(İŞTİRAK HALİNDE MÜLKİYETİN)

KADASTRO KANUNU HÜKÜMLERİNE GÖRE 

PAYLI MÜLKİYETE DÖNÜŞTÜRÜLMESİ  

I. GİRİŞ:

Türk Medeni Kanunu’nda el birliği mülkiyeti ve paylı mülkiyet olmak üzere iki çeşit mülkiyet düzenlenmiştir. Eski Medeni Kanunumuzdaki adıyla iştirak halinde mülkiyet, mülkiyet hakkını önemli ölçüde kısıtlayan bir hukuki düzenlemedir. Eşya hukuku ile ilgilenen birçok hukukçu ve Tapu Genel Müdürlüğü çalışanları yeni Medeni Kanun hazırlanırken el birliği mülkiyetine ilişkin hükümlerin yeni kanuna alınmasına karşı çıkmalarına rağmen bu hükümler yeni Medeni Kanun’da varlığını korumaya devam ettirmiştir. El birliği mülkiyetinin yarattığı sakıncaların giderilebilmesi için bu hükümlerin tamamı kaldırılacağı yerde 3402 sayılı Kadastro Kanunu’na 2009 yılında konulan bir ek madde ile el birliği mülkiyetinin paylı mülkiyete dönüştürülmesinde tapu sicil müdürlüklerine yetki verilmiştir. Bu makalemizde bu konuyu ele alacağız.

II. EL BİRLİĞİ MÜLKİYETİ NEDİR? :

TMK m. 701 hükümlerine göre kanun veya kanunda öngörülen sözleşmeler uyarınca oluşan topluluk dolayısıyla ortaklarının her birinin hakkının ortaklığa giren malların tamamına yaygın olan mülkiyet türüdür.

El birliği mülkiyetinin esasları aşağıdaki gibidir.

— Ortakların hakları ve yükümlülükleri, topluluğu doğuran kanun veya sözleşme hükümleri ile belirlenir.

— Kanunda veya sözleşmede aksine bir hüküm bulunmadıkça, gerek yönetim, gerek tasarruf işlemleri için ortakların oybirliğiyle karar vermeleri gerekir.

— Sözleşmeden doğan topluluk devam ettiği sürece, paylaşma yapılamaz ve bir pay üzerinde tasarrufta bulunulamaz.

— Ortaklardan her biri, topluluğa giren hakların korunmasını sağlayabilir. Bu korumadan bütün ortaklar yararlanır.

Bu hükümlerden de anlaşılacağı üzere el birliği mülkiyetinin idaresi için oy birliği gerekmektedir. Maliklerin tasarruf hakkı da önemli ölçüde kısıtlanmaktadır. Yükümlülükler kanunla belirlendiği için değiştirilmesi de mümkün değildir.

III. 3402 SAYILI KADASTRO KANUNU HÜKÜMLERİNE GÖRE PAYLI MÜLKİYETE DÖNÜŞTÜRME:

            3402 sayılı Kadastro Kanunu Ek 3’üncü maddeye göre miras ortaklığından doğan el birliği mülkiyeti aşağıdaki gibi paylı mülkiyete dönüştürülür.

            Mirasçılardan her biri elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete dönüştürülmesi isteminde bulunabilir. İstem taşınmazın bulunduğu yer Tapu Sicil Müdürlüğüne yapılır. İstemde bulunulurken talepte bulunulan taşınmazın tapu bilgilerinin ve mirasçıları gösterir mirasçılık belgesinin dilekçeye eklenmesi gerekir.

Tapu sicil müdürü, dilekçeyi aldıktan sonra mirasçılık belgesinde adı geçen diğer mirasçılara çağrıda bulunarak belirleyeceği süre içinde varsa itirazlarını bildirmeye davet eder.

Tebligat masrafları istemde bulunan mirasçı tarafından karşılanır. Tebligatların diğer mirasçılara mutlaka ulaşması gerekir. Bu nedenle TC kimlik numaraları ile mernis adreslerinin tespit edilmesi ve Tebligat Kanunu m. 21’e göre tebligatların yapılması gerekir.

            

Tebligatı alan diğer mirasçıların elbirliği mülkiyetinin devamına yönelik bir itiraz ileri sürme hakları olduğu gibi belirlenen süre içinde paylaşma davası açmaya da hakları bulunmaktadır. Burada kanun Tapu Sicil Müdürü’ne itirazların sunulması için verilecek sürede çok geniş bir takdir hakkı tanımıştır. Bu hakkın kötüye kullanılmaması gerekir.

Diğer mirasçılara gönderilen tebligata mirasçılar süresi içinde itirazlarını sunmazlar ya da paylaşma davası açmazlarsa istem konusu taşınmaz mal üzerindeki elbirliği mülkiyeti paylı mülkiyete dönüştürülerek, hissedarlık esaslarına göre mirasçılar adına tapu kütüğüne tescil edilir.